એક ક્લાસી કબૂલાત !

વેલ ડન ! મસ્ત કામ કર્યું !

દસ વર્ષ અગાઉ જ્યારે ભરપૂર વાંચ્યા બાદ લખવાની શરૂઆત કરી ‘તી (યકીનન ! તમે ફેસબૂકની ટાઈમલાઈન ચેક કરી શકો છો) ત્યારે મારી પર ઘણાં લેખકોનો પ્રભાવ હતો.

ખાસ કરીને માર્કેટિંગની ધજા ફરકાતો આવ્યો ‘તો ત્યારે બ્રાયન ટ્રેસી, સેઠ ગોડિન, જેફ વૉકર (સોરી ! એ આપણા જોહ્ની વૉકરનો ભાઈ નથી હોં ને), જેય અબ્રાહમ, ટોની રોબિન્સ, ઇબેન પેગન જેવાં ઘણાં ધૂરંધરોની બૂક્સ, ઓડિયો-વિડિયોઝથી હું નહાયેલો હતો.

પછી આ દશકમાં તેમના ગાઈડન્સ, ઇન્ફ્લ્યુઇન્સથી બીજાં ઘણાં માર્કેટિંગ ક્રિયેટિવ્સ સાથે પણ પનારો પડ્યો છે. જેમાં જેમ્સ અલટૂચર, બ્રાન્ડન બરશાર્ડ, ગેરી વેઈનરચૂક, ગ્રાન્ટ કાર્ડન જેવાં સુપર દિમાગવાળાં માર્કેટિંગ માસ્ટર્સ શામેલ છે.

જેઓએ મને વિચારતા, વાંચતા, લખતા અને પ્રેઝેન્ટ કરતા શીખવ્યું છે. તેમની ગુલાબો-સીતાબો-કિતાબોએ મારી પણ લાઈફ ‘આઈડિયાઝ’થી ભરી દીધી છે. એવાં ‘ગુરુ’ઓનો હું ‘શુક્ર’ગુઝાર છું.

પણ આ સૌમાં મને તેમની કેટલીક વાતો (અ)સામાન્ય લાગી હોય તો તે એ છે કે:

🗣 “ગમે તેવાં સંજોગો હોય, પરિસ્થિતિ હોય, છતાં હંમેશા તમારી જેટલી તાકાત હોય એટલું ઊંચું અને અસીમ વિચારવાની ટેવ રાખવી.”

🗣 “તમારી પાસે જો યુનિક વિચાર હોય, આઈડિયા હોય, પ્રોડક્ટ હોય, સર્વિસ હોય કે સ્કિલ હોય. તેને જરૂરી એવાં દરેક પ્લેટફોર્મ્સ પર બિંદાસ્ત માર્કેટિંગ કરી વહેંચતા રહો, વેચતા રહો.”

🗣 “જે કાંઈ સમાજોપયોગી સેવા, વસ્તુ કે સ્કિલ હોય તેને યુનિક રીતે, ક્રિયેટિવ રીતે, સાવ અલગ લાગે એ રીતે પેશ કરો, કેશ કરો અને પછી એશ કરો.”

🗣 “આઈડિયાનો જમાનો છે. એટલે અત્યારે જે રીતે ટુલ્સ અને પ્લેટફોર્મ્સ મળ્યાં છે તે સૌથી શ્રેષ્ઠ અને આઇડિયલ છે. તો પછી તેનો ઉપયોગ પણ સુપર-શ્રેષ્ઠ થાય તે માટે સતત નવું વિચારતા રહેવુ. અમલ કરતા રહેવુ. ભલેને પછી વય કોઈપણ હોય. બસ તે વ્યય ન જાય તેનું ધ્યાન રાખવું. નહીંતર..

🗣 “મોતના બિછાને હોવ ત્યારે ‘બધું હતું છતાં કર્યું નહિ.’ એવો કોઈ જ એ વસવસો ન રહી જાય. કારણકે એ વસવસો બહુ જલ્દી માનસિક મોત આપી દેતું હોય છે.”

તો હવે સ્કિલ્સને, સોલ્યુશન્સને કોરેકોરા કબરમાં દફનાવી દેવા કે બાળી નાખવા એ દરેકની અંગત ચોઈસ છે. પણ ધ્યાન રહે એ ચોઈસનું પરિણામ આપણા જીવનની ‘વ્યાખ્યા’ આપવા માટે પૂરતી છે. (ચૂઝ યોરસેલ્ફ વેરી ઇફેક્ટીવલી.)

અરે હાં ! ઉભા રહો. જતા-જતા એક બીજી વાત પણ કહી દઉં.

આઈડિયા?! મેગેઝિનના આવનારાં અંકોમાં ઉપર જણાવેલાં માર્કેટિંગ મહારાજોના મેજીક-મંત્રો વિશે જણાવવાનો છું. એટલે એમેઝોન કિન્ડલ એપ કે ગમરોડ પર રહેવાની આદત રાખજો બાપલ્યા.

ઓકે બંધુ, બસ ! આજે એટલું જ બધું.

આઈડિયાનો ભંડારી,
મુર્તઝા.

દુનિયાની સૌથી પાવફૂલ વ્યક્તિ કોણ?

એક વાર આઈન્સ્ટાઈનની પાસે એક બાળકના વાલી આવ્યા અને કહ્યું: “સાહેબ, અમને પણ અમારા બાળકને તમારી જેમ જીનિયસ બનાવવો છે, શું કરીએ?”

“મજેદાર વાર્તાઓ સંભળાવો.” – વિજ્ઞાનના ખુરાંટ અને ખાધેલ વૈજ્ઞાનિકે સરળ સાયકોલોજીકલ જવાબ આપ્યો.
વાલીએ સામો પ્રશ્ન કર્યો: “એ તો બરોબર.પણ સાહેબ તેનો માનસિક વિકાસ કરવા માટે શું કરવું?”

“વધું ને વધું વાર્તાઓ સંભળાવો.” – હવે એવો આલ્બર્ટી લાજવાબ સાંભળી લીધા બાદ તે વાલી પણ તે જીનિયસ માઇન્ડના વ્હાલીડા બની જાય એમાં કોઈ શક ખરો? નો. નોટ એટ ઓલ.

તો હવે તમને થશે કે ‘ઓ ભાઈ, આજે અચાનક આમ આઈન્સ્ટાઈન-વાલીની આ વાત કહી તમે કહેવા શું માંગો છો, હેં? તો મારા વ્હાલીડાં દોસ્તો તેની પાછળ બે મુખ્ય કારણો છે.

૧. ગઈકાલે જાજરમાન નેહલબેન ગઢવીનો ‘ઈચ્છાઓ કરવી કે હોવી જોઈએ કે નહિ?‘ એ વિષય પર તેમના ચહેરા જેટલો જ સુંદર વિડીયો જોયો. જેની ૨૫ મિનિટ્સમાં ઉપર મુજબના એ નાનકડા કિસ્સાની વાત એક સાવ અલગ એન્ગલથી ઈચ્છાના તડકા એવા સ્ટોરી-ટેલિંગ ફેક્ટર સાથે કરવામાં આવી છે.

જો તમને વધું જાણવાની ‘ઈચ્છા’ હોય તો યુટયુબ પર જોઈ લેશો. નહીંતર આમેય નેહલબૂનને કે આઈંસ્ટાઈનભઈને ધરાર ખોટું લાગવાનું નથી. 😛

૨. ઉપરના કિસ્સામાં જ્યારે ‘કહાની’ હોય ત્યારે વિશ્વના અઢળક કહાનીકારો, કથાકારોની વચ્ચે જેનું નામ શિરમોર કહી શકાય એવા માર્કેટિંગ જીનિયસ સ્ટિવ જોબ્સને કેમ ભૂલી શકાય? પ્રોડક્ટ્સ, પર્સન, કંપની અને બ્રાન્ડ્સને તેની એક યુનિક ‘સ્ટોરી-સેલિંગ’ આવડત દ્વારા કઈ રીતે વિકસાવી શકાય તે સ્ટિવ બાબુ બખૂબી જાણતા હતા. તેના વડે જ તો ઓક્સિજન વગર ડચકાં ખાઈ રહેલી એપલ કંપનીને તેમણે થોડાંક જ વર્ષોમાં કાર્બન જેવી મજબૂત બનાવી બતાવી.અલબત્ત તેની પાછળ પણ એક બીજું અદભૂત ‘પૌરાણિક કારણ’ હતું. જેને કારણે સ્ટિવ જોબ્સ તે સમયના ‘મોદી સાહેબ’ બની ગયા હતા. 😛

હવે એ કારણ તો હું મારા ‘આઈડિયા?! મેગેઝીન‘ના માર્ચ મહિનાના અંકમાં ખાસ જણાવી રહ્યો છું. બાકી બધું જો એમને એમ અહીં બતાવી દઈશ તો મારા વાલી (અને મારી વાળી પણ) ખીજાઈ જઈ કહેશે…”બેસો છાનાંમાનાં.” – એટલે ઓવર ટુ એમેઝોન કિન્ડલ… 😉 🙂

સુખની વહેંચણી કરી ખુશીઓ વેચનાર એક ઉદ્યોગ સાહસિક એટલે… ટોની !

“મને લાસ-વેગાસ શહેરના ડાઉનટાઉનને એક નવો જ ઓપ આપી ડેવેલોપ કરવો છે. હું માનુ છું કે એમ કરવાથી તેની ભવ્યતા અનેકગણી વધી જશે .”

ઉપરનું વાક્ય જો ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ બોલે તો લોકો કદાચ માની લે કે ‘હશે ભઇ, તારી પાસે પૈસો છે તો તું આખી દુનિયાનેય બદલી શકે.’ પણ ઈ.સ. ૨૦૦૯માં એ વાક્ય ૩૯ વર્ષના અમેરિકન ઉદ્યોગ સાહસિક ટોની શેહ (Tony Hsieh) એ કોઇનીયે શેહશરમ રાખ્યા વિના સુપર-વિશ્વાસ ધરાવી જાહેર કર્યું ત્યારે કેટલાંક લોકોએ શરૂઆતમાં મજાક સમજી અવગણી હતી. પણ આજે ૧૦ વર્ષ બાદ લાસ-વેગાસના ડાઉનટાઉનની બદલાયેલી સિકલ જોઈ હવે ખુશ તો થયાં છે, પણ સાથેસાથે રડી પડ્યાં છે.

હવે તમને સવાલ થશે થશે કે ‘શહેરનો વિકાસ જોઈ લોકો શાં માટે રડી પડ્યાં છે?‘ – તો તેનો જવાબ આપવા સૌને ટોનીના ૨૦ વર્ષ અગાઉના ફ્લેશબેકમાં લઇ જાઉં છું. જ્યારે ટોની હાર્વડ યુનિવર્સીટીમાં કોમ્યુટર સાયન્સનું ગ્રેજ્યુએશન કરી રહ્યો હતો ત્યારે…

ત્યાંના છાત્રાલયમાં ૨૦ વર્ષની ઉંમરથી જ વિદ્યાર્થીઓ માટે જાતે જ પિત્ઝા બનાવી, વેચી તેના ધંધાદારી ધગશનો વિકાસ કરી સેલ્ફ-ફાઇનાન્સ કરી રહ્યો હતો. તેની સર્વિસ અને પિત્ઝાએ લોકોને એવાં મસ્ત લાગ્યાં કે તેના કસ્ટમર્સ પણ દોસ્ત બની ગયા. 

ને બસ એ વિશ્વાસના વહાણે ટોની બાપુએ કોમ્પ્યુટર સાયન્સના ભણવાનો સાગર તરી પ્રોફેશનલ ઝિન્દગીનાં ભવસાગરમાં ડૂબકી લગાવી લિંકએક્સચેન્જ.કોમ નામની વેબસાઇટની સ્થાપના કરી. જેમાં તેણે છાત્રાલયમાં બનેલાં દોસ્તોની મદદથી તે સાઈટ પર લોકોની સર્વિસને નજીવી રકમ લઇ એડવર્ટાઇઝિંગ બેનર્સ બનાવી આપવાનું શરુ કર્યું. 

નવું-નવું ઇન્ટરનેટ અને એમાંય ફરતું રહેતું એનિમેશન બેનર જોઈ અઢળક લોકોએ ટોની સાથે તેનો વેપારીક ફાયદો ઉઠાવ્યો. આ પ્રસિદ્ધિ જોતા જ માઈક્રોસોફ્ટે તેની આ કંપનીને ૨૬૫ મિલિયન ડોલર્સમાં ખરીદી લીઘી. (વર્ષ હતું: ૧૯૯૮). 

પછી શું થયું?

ટોનીભાઈ તો અઢળક કમાયેલા પૈસાના ડુંગર પર ઇન્વેસ્ટર બની પગ લંબાવી બેઠા. જયાં તેમની સાથે તેની કોલેજનો દોસ્ત-કસ્ટમર આલ્ફ્રેડ લિન પણ તલ્લીન થઇ બેઠો હતો. તે દરમિયાન એક શૂઝની એક  કંપનીના માલિક નિક વ્યક્તિ તરફથી એક ઈમેલ મળ્યો:

“અત્યારે ઓનલાઇન જૂતાંનો ધંધો કરવા જેવો છે. અઢળક કમાણી છે અને ઓનલાઇન સેલિંગનું માર્કેટ આવનાર વર્ષોમાં અનેકગણું વધવાનું છે. મારી કંપની ‘ઝૅપોઝ.કોમ‘ તમને ઈન્વેસ્ટ કરવાની ઓફર કરે છે.” (વર્ષ હતું: ૨૦૦૦). 

ફિર યહ હુવા કિ…

૨૦૦૯માં ઝૅપોઝની અદભૂત, હટકે, પાવરફૂલ, સુપર, વાહ !, અફલાતૂન, જબરદસ્ત જેવાં પાવરફૂલ શબ્દોથી રંગાયેલી પ્રૉડ્કટ્સ-રેન્જ, કલ્ચર, અને કસ્ટમર સર્વિસમાં ખૂંપેલી વિશ્વસનીયતા જોઈને ઝૅપોઝ.કોમને પણ એમેઝોન.કોમ ૧.૨ બિલિયનમાં ખરીદી જ લે એમાં નવાઈ થોડી લાગે?

ચંદ ડોલર્સથી શરુ કરી, કરોડોમાંથી પસાર થઇ અબજોમાં આળોટી નાખનાર ટોનીએ એ બસ વર્ષે જ જાહેર કર્યું કે લાસ-વેગાસને હવે અમે ડેવેલોપ કરીશું. અને થયું પણ એવું જ. તેની હાઇપર વિશ્વસનીયતાના જોરે આજે લાસવેગાસના ડાઉનટાઉનને અનોખો ઓપ મળી રહ્યો છે. પણ…

હાય રે ! ટોની શેહ ૨૭મી નવેમ્બરે ૪૭માં વર્ષે આ (તો)ફાની દુનિયામાંથી વિદાય લઇ લીધી છે. એટલે જ તો તેના અઢળક ચાહકો અનહદ ખુશી લઇ રડી રહ્યાં છે.

તેથી જ સ્તો આજે હું ટોનીને એટલા માટે શ્રધ્ધાંજલી આપું છું કે…

• તેણે મને તેના પુસ્તક ‘ડિલિવરિંગ હેપ્પીનેસ‘ દ્વારા ગમે તેવાં કપરાં સંજોગોમાં પણ ‘શાંત’ રહી, હેપી રહી સોલ્યુશન મેળવવાની તાકાત આપી છે. 
• તેણે ‘સાહસ કરવાની કોઈ સીમા હોતી નથી‘ એવી જણાવી જીવી બતાવ્યું છે.
• તેણે સર્વ-શ્રેષ્ઠ કસ્ટમર સર્વિસમાં ‘શ્રેષ્ઠતા’ને પણ ઘણી ઊંચી આંબી બતાવી છે. (કઈ રીતે એ જાણવા તેનું પુસ્તક વાંચવું જ રહ્યું.)
• વયને વ્યય કરવાને બદલે ‘જે કામ ખૂબ જ કરવું ગમે તેમાં બધાં જ અવયવ વાપરવા’.
• દોસ્ત અને દોસ્તી એ જ દરેક સંબંધોની ‘ટકાઉ’ વ્યાખ્યા છે.

એવું ઘણું બધું શીખવી ગયો છે. આહ ! બહુ ભગ્ન હૃદયે આજે હું ‘અમેરિકામાં મને મળવા ગમે એવાં ૧૦ લોકો‘ માંથી તેનું નામ કમી કરી રહ્યો છું. પણ તેની યાદ દિલમાં તો કાયમ રહેવાની જ. શરૂઆતથી જ વસમું રહેલું ૨૦૨૦ નું વર્ષ ખબર નથી હજુ કેટલાં શૂરવીરોને એ તેની સાથે લેતું જશે?!

તમને પણ ટોનીની સુખ વહેંચવાની માસ્ટર ચાવી જોઈએ છે? આ લિંક પરથી મેળવી લ્યો:

બિનિતાબેન: ઉબરની એક ઉભરતી વનિતા!

Binitaben: The First Woman Driver of Uber in Ahmedabad.

ખાસ કરીને ઘરેલુ સ્ત્રીઓના દિમાગને તરરર કરતી મસ્તમ મુવી આવીને ચાલી ગઈ: ‘તુમ્હારી સુલુ.’

ફિલ્મ જોયા પછી કેટલી સ્ત્રીઓને તેમનામાં રહેલા ‘એમ્પાવરમેન્ટ’ને બહાર લાવવાની અને કાંઈક કરી બતાવવાની ચળ ઉપડી હશે? એ પ્રશ્ન બાજુ પર રાખીયે. અને ‘સુલુ’ને સાચે જ પકડીને સશક્તિકરણનું મજબૂતી ઉદાહરણ બતાવનાર (ફોટોમાં રહેલા) ગઈકાલે મને મળી ગયેલા બિનિતાબેનને જાણીયે.

અમદાવાદના સૌ પ્રથમ સ્ત્રી ઉબર કાર ડ્રાઇવરી સર્વિસ (આઈ મીન કેબ ઓપરેટર) તરીકે બિનીતાબેને ‘સમાજ અને દુનિયા જાય તેલ લેવા’ના ધોરણે અપનાવી છે.

ખાધે-પીધે સુખી પરિવાર પર અચાનક મુશેક્લીઓનો હોલસેલમાં માર પડે ત્યારે બેશક! કોઈપણ થોડો સમય માટે હલી જાય. પણ બિનીતાબેને દર્દનું કળ વળતા જ સાચે જ ‘હાલી નીકળ્યા’.

તેમના પતિદેવને બ્રેઈન-સ્ટ્રોક્સને લીધે ઊંચા હોદ્દાની કોર્પોરેટ જોબમાંથી મળેલા પાણીચા અને બંને સ્કોલર દીકરીઓના કેરિયરની ગાડીને પાટે ચડાવવા થોડાં અરસા માટે સાસુ સાથે હળીમળી ઇન્સ્ટન્ટ ફૂડ પાર્લર શરુ તો કર્યું. પણ ઇન્સ્ટન્ટ કેશ ન દેખાઈ.

છતાંય પ્રોબ્લેમ પર નહિ, પરંતુ સોલ્યુશન પર રિયર-મિરરને ફોકર કરી ઓપશન્સ શોધ્યા તો ઉબર નું ઓપશન ઉંબરે દેખાયું. લગભગ વર્ષ પહેલા એપ્લાય કર્યું તો ઉબરવાળાઓ પણ તેમના પેશનને પોંન્ખવા સામેથી આવ્યા. એટલે બિનીતાબેને બંગલાના ઝાંપે રેંઢી રહેલી તેમની ખુદની હોન્ડા સીટી પરથી ધૂળ ખસાવી જાતે ડ્રાઇવિંગ શરુ કર્યું.

(બે પૈસા નંય ભૈશાબ પણ) વીસ પૈસા દેખાયા એટલે બિછાને પડેલા પતિદેવે પણ ખુદને ધક્કો (કિક ઓન ફૂલા યુ સી 😉 ) માર્યો અને બીજી ગાડી લઇ આવી ઉબરની સાથે ઓલાને પણ રાખી નોકરી શબ્દને તેલ લેવા મોકલી દીધો. આજે બંને દંપતી ખુદના દમ પર “હેય ઝહલસા છે હોં!” કહી રહ્યા છે.

ગઈકાલે મેં એમને પૂછ્યું: “કોઈક સગાવહાલાંનો કોલ આવે તો કેવી લાગણી થાય?”
“જરાયે શરમાયા વિના ગાડીમાં લઇ જાઉં. આખરે તો એમની પાસેથી પણ કમાણી કરવાની જ હોય ને!” – કહી સ્માઈલ સાથે તેમના ઘરે ચાહ પીવા ઉપડી ગયા.

તમારામાંથી કોઈને જ્યારે આ બિનીતાબેન મળે ત્યારે તેમનો હસતો-ખીલતો ચહેરો જોઈ આપોઆપ જવાબ મળી જશે કે તેમની સાથે કેટલાંયની ‘ગાડી હાઇવે પર’ દોડી શકે છે.

એક ‘ચાયવાલી’એ પણ કરી છે કમાલ !!!

એક તરફ એક ‘ચા’વાળાએ તેમની સિરિયસ ‘ટિ’ખળ વૃત્તિથી ગ્લોબલ-ઈકોનોમિમાં રીપલ્સ રચી દીધાં છે. તો બીજી તરફ… છેએએએક સિડની (ઓસ્ટ્રેલિયા)માં એક બીજી દેશી ચાયવાલીએ ત્યાંના માર્કેટમાં રીપલ્સ રચ્યાં છે.

ફોટોમાં રહેલી ૨૮ વર્ષની ઉપમા વિરડીએ ગયા અઠવાડિયે Indian Australian Business and Community Awards (IABCA) જીત્યો છે. કારણ?-

સિમ્પલી! જેમ કૉફીનું માર્કેટ ગ્લોબલાઇઝ્ડ થઇ ગયું છે, ત્યારે ઉપમાએ ‘ચાયવાલી’ બ્રાંડ સાથે આપણી દેશી દૂધવાળી-બ્રાઉન (અને હર્બલના મિશ્રણવાળી) ચાહને ઓસ્ટ્રેલિયામાં ફેલાવી દીધી છે.

ઉપમાને બાળપણમાં દાદીએ હર્બલ-આયુર્વેદિક ચાય-કળા શીખવી. મોટી થઇને વકિલ બનતી વખતે ‘દાદીમાંકી બાંતે’ને ધંધામાં ફેરવી દેવામાં આ છોરીને તકલીફ તો ઘણી પડી. પણ…પેલી ઘટનામાં ‘અહીં કોઈ જૂતા પહેરતું નથી’ વાળા રિપોર્ટના દાખલાને પોઝિટીવ લઇ સિડનીમાં પણ ચાહના નાના દાણાને (સિડસને) વેચી વાતને મોટી બનાવી છે.

વગર કીટલીએ ચાહ વેચવાની શરૂઆત કરતી વખતે ઉપમાને મમી-પપ્પાનો વિરોધ તો આવ્યો.પણ ‘ચાહવાળી’યે કાંઈક કરી શકે છે એવું બતાવવા માટે જ કદાચ તેણે આ અચિવમેન્ટ કર્યું હશે એવું માણી લેવું.

ખૈર, એક વકિલ જ્યારે બીજાં કેસને બાજુ પર મૂકી ‘ચાહ’ની ચાહતને પકડે ત્યારે વગર મુદ્દતે પણ વિદેશીઓને ચાહની લત પડાવી શકે તો તેની ઉપમા અનુપમ બને ને?- કોઈ સવાલ જ નથી.

મમતાસ્ટિક મોરલો:

મારી (પહેલી) ગર્લફ્રેન્ડ: “એય, તને પહેલી કિસ (આહ !) ક્યારે મળેલી? બોલને.” –

હું: “યાર! મારા જન્મવાના બસ…૪૦ મિનીટ્સ બાદ. મારી મા હતી એ.“

(મુર્તઝાચાર્યની જૂની ડાયરીના એક ખૂલેલા પાનામાંથી)

#Business #Success #Story

|| જો એ ‘હોટ’ થયા પછી ‘શોટ’ થયું હોત તો ???………||

ઈ.સ. ૧૯૭૧ની શરૂઆતનો સમય. સ્ટિવ જોબ્સ અને તેનો સાથી સ્ટિવ વોઝનિયાક કોલેજના પગથીયાં ચડવાની શરૂઆત કરી રહ્યા હતા. એકનું મગજ માર્કેટિંગના મકાન તરફ દોડતું ને બીજાનું કોઈક ટેકનિકલ ટાવર’ તરફ.

કેમકે પાછલા બારણે ઓફીશીયલી તો નહિ પણ બ્રાન્ડ વિનાના ‘એપલ ૧’ નામના એક તોસ્તિક કોમ્પ્યુટર બનાવવાની શરૂઆત તો થઇ ચુકી હતી. છતાંય બંનેના નસખેંચું મગજો સતત ક્યાંક ચકરાવો લીધાં કરતા હતા.

ત્યારે એક દિવસે વોઝનિયાકે જોબ્સને ‘એસ્ક્વાયર મેગેઝિન’નો લેટેસ્ટ અંક બતાવ્યો. જેમાં કોઈક ‘બ્લ્યુ-બોક્સ’ વિશે માહિતી મુકવામાં આવી હતી. ( દેશી ભાષામાં કહીએ તો આ બ્લ્યુ-બોક્સ એટલે તે સમયના લેન્ડલાઇન ટેલિફોનની (બાય ડીફોલ્ટ) ટોનને બદલી ‘પાછલે-બારણેથી મફતમાં થઇ શકતા ઇન્ટરનેશનલ ફોન કોલ્સનો ડબ્બો.)

જોયા પછી જોબ્સે કહ્યું: “વોઝ, તું ભાવ કાઢ. બનાવીએ તો કેટલાંમાં પડશે? પછી વેચવાનું કામ મારું.”

“જોબ્સ, મેં માત્ર પાર્ટસ સાથે અડસટ્ટે ભાવ લગભગ કાઢ્યો છે, લગભગ ૪૦ ડોલર્સ. મહેનત-મજૂરીના અલગ ગણવા પડે. હવે કેટલામાં વેચી શકીએ એ તું બોલ.”

“હું માનું છું કે આપડી કૉલેજના એવા છોકરાંવથી જ શરૂઆત કરીએ જેઓને તેમના દેશમાં ફોન કરવા પડતા હોય તો ૧૫૦ ડોલર્સમાં તો આરામથી વેચાઈ શકે.”

પછી તો વોઝ પિંક મૂડમાં આવી મંડી પડ્યો બ્લ્યુ-બોક્સ બનાવવાના ધંધે. શ્રી ગણેશ તો થયા પણ હજુ વેચાણની શરૂઆતમાં જ એક જગ્યાએ અચાનક આ બંને સ્ટિવડાઓને પોઈન્ટ-બ્લેન્ક લેવલે ગન મૂકી લૂંટવામાં આવ્યા.

બેઉ જણા સમજ્યા કે ‘પાર્ટી’ને બ્લ્યુ-બોક્સનો દલ્લો જોઈએ છે. પણ પેલા બંદૂકધારીએ માત્ર એટલી બુલેટ-પોઈન્ટ વાત આપી છોડી દીધા કે… “બચ્ચું! ખબરદાર આ ધંધામાં કાંઈ પણ કર્યું છે તો…ચુપચાપ તમારો ઇલેક્ટ્રોનિક બિસ્તરો ઉપાડો અને ખોવાઈ જાવ ક્યાંક બીજી જગ્યાએ…”

ને બસ…બ્લ્યુ-બોક્સ બન્યું બ્લેક-બોક્સ. અને તેમની પાછળ (ધૂળમાં) પડેલા ‘એપલ -૧’ની સુવાવડ કરાવવાની તૈયારી શરુ થઇ. પણ આ બનાવમાંથી બંનેને એક ‘ગ્રીન લેશન’ મળ્યું: ‘અબ કુછ ભી હો જાયે પ્યારે, યેહ દોસ્તી હમ નહિ તોડેંગે… તોડેંગે દમ મગર તેરા સાથ ન છોડેંગે.”

“અલ્યા એય સ્ટિવડા, સાંભલે ચ કે તું? જો એ બ્લ્યુબોક્સ ‘હોટ’ થયા પછી ‘શોટ’ ન થયું હોત તો………તારા એપલની શરૂઆત થઇ શકી હોત!?!?? – શું કેછ પોરિયા તુ?

મૈત્રી મોરલો: “સાચો દોસ્ત ક્યારેય પણ દૂર નથી હોતો.”

વેપાર વાર્તા: તમને શું બનવું છે- બિઝનેસ માઈન્ડેડ કે સર્વિસ માઈન્ડેડ?

Rocket_Singh_-_Salesman_of_the_Year

મુવી મોરલો:

“દુનિયાને જે કાંઈ કરવું હોય તે કરે હું તો પ્રમાણિકતાના ઘોડાની પૂંછ પકડી રાખીશ. પછી ભલેને લાત ખાવી પડે. પણ એકવાર જો એ ઘોડો દોસ્ત બની ગયો પછી જલસા જ જલસા.”

તમને થશે જ કે ભ’ઈ આમ તો દરેક વખતે પોસ્ટને અંતે મોરલો ખીલે છે, ને આજે પહેલા જ? તો મારા વેપારી દોસ્તો, વાત પણ એવી જ છે કે…જેમને કાયમી એમ રહેતું હોય કે ‘દિલ માંગે મોર એન્ડ મોર’ એમને માટે આ શરૂઆત છે.

‘રોકેટસિંઘ- સેલ્સમેન ઓફ ધ યર’

જેણે સેલ્સમેનશિપ (અને ઓવરઓલ માર્કેટિંગ)નો મસ્તમજાનો પાઠ ક્લાસ ભર્યા વગર સવા બે કલાકમાં ફિલ્મથી શીખવાડ્યો છે.

જો તમને રણબીર કપૂરમાં રહેલા સેલ્સમેન હરપ્રીતસિંહને…

•-> થનાર બોસને ઇન્ટરવ્યું વખતે જ ‘પેન્સિલ કેમ વેચવી’ એ જોવો હોય…

•-> સખ્ખત હરીફાઈની આ દુનિયામાં પણ સાવ હટકે રહી હરીફાઈ કરતો જોવો હોય…

•-> બિઝનેસમેન થયા વિના ધંધો કરતા જોવો હોય…

•-> કેરિયરની લાઈન પર રહી છોકરીને લાઈન માર્યા વિના પટાવતા શીખવું હોય…

•-> અને આ બધાં કરતા ‘ખોટો ઝીરો’ બનીને પણ બોસને હરાવી ‘મોટ્ટો હીરો’ થતા જોવો હોય…

તો રોકેટસિંઘનો આ ફિલ્મી ક્રેશ કોર્સ વહેલામાં વહેલી તકે કરી આવજો. નહીંતર પંદર દિવસ સુધી ન ધોવાયેલી જીન્સની પેન્ટ અને આખા બાંયવાળા ૩ શર્ટમાં જ આયખું પસાર કરવા માટે હું કોઈને ય ‘રોકટો’ નથી.

<-•-> ફિલ્મ જોયા પહેલા મારો વિચાર હતો: ‘બિઝનેસ માઈન્ડેડ બનો. સર્વિસ માઈન્ડેડ નહિ.’ પણ,

<-•-> ફિલ્મ જોયા પછી મારો નવો વિચાર છે: ‘પહેલા સર્વિસ માઈન્ડ બનો, બિઝનેસ માઈન્ડ નહિ.’

શું કામ, શાં માટે?- રે બાપલ્યા! એ જવાબ માટે તો આ ગરમાગરમ ફિલ્મ ઉતારવામાં આવી હતી.

આડી અને સટ્ટાક વાત: તમને લાગે કે તમારી સેલ્સ કેરિયર સાવ ધીમી છે તો ‘રોકેટસિંઘ’ને એન્જીન તરીકે જોડી લેજો. કે પછી સેલ્સ કેરિયર મજ્જાની ચાલે છે, તો આગળ વધવાના ચાન્સિસ લેવા માટે પહેલા દોડી જોઈ લેજો.

મને અફસોસ થાય છે કે આટલી મસ્ત મજાની ફિલ્મ મેં ‘હાડા તૈણ’ વર્ષ પછી જોઈ?- પણ જો તમે હજુયે ન જોઈ હોય તો દોઢ-ડાહ્યા થયા વિના આજે જ જોઈ આવજો. અને જોઈ લીધી હોય તો….દિમાગની ધાર કાઢવા માટે બીજું જોઈએ પણ શું?

‘પહેલો તે વહેલો વ્હાલો’ના ધોરણે!

જબ જબ યું યું હોતા હૈ, તબ-તબ કહાં-કહાં ક્યા-ક્યા હોતા હૈ?

આપડા બાપડા દેશમાં કોઈ પણ રાજકીય કે સામાજિક ઘટના થાય ત્યારે…હો હા! પો હા બહુ થાય હોં! આપણે ભલેને અંદર મળેલા હોઈએ, પણ બહારના જ નેશનને ‘યુનાઈટેડ’ કરાવવા આજીજીઓ થાય. વખોડીવેડાઓ થાય. સખ્ખત નિંદા થાય. સમિતિઓ રચાય, ‘તારીખ પે તારીખ’ ગોઠવાય, ને આખરે ડોકાં સાથે ફાંસીના માંચડા પણ ગાયબ થઈ જાય.

ખૈર, હમણાં તો ‘હમ સબ મિલકે’ આપણા રાજ્યોની અનેકતા પર થતી એકતા વિષયે જાણીએ. જેમ કે…  

• મહારાષ્ટ્રમાં: પહેલા ઉગ્ર મોરચો નીકળશે, જેમાં બીજાં રાજ્યો (ખાસ કરીને બિહારને) એ ઘટના માટે જવાબદાર ગણવામાં આવશે, ત્યાર બાદ મીણબત્તીનું સરઘસ અને પછી?…..એક ફિલ્મ-ડાયરેક્ટર એની પર ‘ફિલ્મ ઉતારવાની તૈયારી કરશે.

• દિલ્હીમાં: પહેલા તોડફોડ થશે, મારામારીઓ થશે ને પછી…બધું ‘ઠીક’ થઇ જશે.

• પંજાબમાં: આવા આંતરિક આતંકવાદ વિરદ્ધ ‘કડી સે કડી ભર્થ્સના’ થશે.

• ઉત્તરપ્રદેશમાં: પહેલા અંદરોઅંદર મારામારી થશે ને પછી એની સીધી વાઈરલ અસર મહારાષ્ટ્રમાં થશે.  

• જમ્મુ-કાશ્મીરમાં: પહેલા “અમે સૌ સુરક્ષિત નથી.” નો પોકાર આવશે ને પછી લાલ-ચોકમાં લીલો ઝંડો લેહરાશે.

• પશ્ચિમ બંગાળમાં: પહેલા ચક્કાજામ થશે, હડતાલો પડશે. ને પછી હારીને લોકો નજીકના જ કોઈ પર્યટનસ્થળ પર થાક ખાવા જશે. (કેમ? ‘દીદી’ગીરી નામની બી તો કોઈ ચીજ હોવી જોઈએ ને?!?!)

• રાજસ્થાનમાં: એમના કોઈક સ્વજનના સ્વજનના સ્વજનનું મૃત્યુ થયું છે કે નહિ એ જાણી એનો ઊંડો શોક-વિલાપ થશે.

• મધ્યપ્રદેશમાં: લોકોની પૂછપરછ થશે કે ‘યહ ઘટના કહા ઔર કૈસે હુઈ? અને પછી…કશુંયે નહિ થાય.

• બિહારમાં: પાંચ-પચ્ચીસના ડોકાં ઉડી ગયા હશે, ૨૦-૨૫ ઘરો (આઈમીન ઝૂપડાં) બળી ગયા હશે. સૌ કોઈને લાગશે કે ઓહો કેટલી અસર થઇ ! પણ….એનું મૂળ કારણ બનેલી ઘટના સાથે તંતુથી પણ જોડાયેલું નહીં હોય.

• જ્યારે ગુજરાતમાં...આઅહા!!! કેટકેટલાં કામો થશે. જુઓ…

• પહેલા ઘરમાં રહી (મોંમાંથી) ને પછી જાહેરમાં આવી (મનમાં) ગાળાગાળીઓ થશે…એની સીધી અસર ફેસબૂક પર થશે.

• જેની દિવાલો પર ઉપર મહા-મૃત્યુકાવ્યો રચાશે, દુઃખદ જોક્સ બનશે, આવા આર્ટિકલ્સ લખાશે. ‘ફેક’ ફોટોગ્રાફ્સનું કોપી-પેસ્ટ કરી ફેંકાફેંક થશે.

• લેંઘાનું નાડુંયે બાંધતા નહિ આવડતું હોય કે ‘ગોમની બારેય નૈ ગ્યા’ હોય એવા બચુભ’ઈઓ પાકી બોર્ડર પર જઈ સામૂહિક ‘મૂત્રવિસર્જન કરાવવાની’ હોંશિયારીઓ ઠોકશે. જેની પર સેંકડો ‘લાઈક્સ’ આવશે.

• કોઈકનું વહેલે મોડે…‘સાહેબ’ને આડકતરી રીતે પીએમ બનાવવાનું પ્રમોશન થઇ જશે.

• જ્યાં દિમાગ ‘લગાવવાનું’ હોય ત્યાં હાથ-પગ ચોંટાડાશે.

• રાજકીય બાબતને કોમવાદમાં વટલાવી દેવાશે.

• ….પછી?…કોઈક નવી ઘટના બને તેની રાહ જોવાશે. અને રાત્રે તો એ જ પાછુ Unwanted72 યા પછી કામસૂત્રનું પેકેટ તો છે જ ને!…(હવે તમે જ કો’ કે ગુજરાત આટલું બધું પ્રગતિ’શીલ’ કેમ થયું?)

• …ને બાકીના રાજ્યો: આ બધો તમાશો હરખાતા જોઈ શાંતિ-સ્થાપનના યજ્ઞો કરશે.

આ અસરો દરમિયાન અસલ વેપારી બચ્ચાંવ આ બધીયે ઘટનામાં મીણબત્તીઓ કે ‘ચહ’ વેચી આવ્યો હશે. જેવી જેની ઈચ્છા.

દેશ હમારી માતા હૈ, અબ આપકો ક્યા ક્યા આતા હૈ? 

કોર્પોરેટ કંપનીમાં કામ કરતા એ સર્વે પાલતું સામજિક પ્રાણીઓને….

વિતેલા વર્ષના બોનસ રૂપે ક્રિસમસના દિવસે એક કોર્પોરેટ કંપનીમાં તેના એક પાલતું એસોસિએટને (વિતાવવામાં આવેલી પળોને સહન કરવા માટે?!) ‘મેન ઓફ ધ ઈયર’ નો ખિતાબ મળ્યો.

સર્ટીફિકેટ સાથે સુપર-ગિયર વાળી સાયકલ ભેંટ આપવામાં આવી. (હજુ વધારે વાપરી શકાય એવી ‘હેલ્થ’ અને સાથે જલ્દી વપરાઈ જતી ‘વેલ્થ’ બનાવવા જ સ્તો)

સાયકલ સ્વીકારાઈ તો ગઈ પણ થોડા ખચકાટ સાથે. કેમ કે તેની પાછળ (ઇન્ડિયન ઈસ્ટાઈલનું) કેરિયર નહોતું (હેલ્થ બનાવવામાં કેરિયર?).

ખૈર, બીજે દિવસે ભ’ઈએ બોસને ‘કેરિયર એડ-ઓન રિક્વેસ્ટ’ મોકલી. ને ત્રીજે દિવસે સાયકલ નવા કેરિયર સાથે પાછી આવી ગઈ.

પણ આ શું?- કેરિયર તો આવી ગયું પણ… સાયકલનું સ્ટેન્ડ ગાયબ?!?!?!? એમ કેમ બને?

ભઈલાએ રિ-રિક્વેસ્ટ મોકલી. “આવું કેમ? શું કામ? શાં માટે?”

જવાબ આવ્યો:

“ઓ ભાઈ ! આ કોર્પોરેટ ગિફ્ટવાળી સાયકલ છે. તમારી ખરીદેલી નહિ. એટલે કોઈક એક ઓપ્શન પસંદ કરો. કાં તો કેરિયર અથવા સ્ટેન્ડ. બેઉ એક સાથે ન મળે. કોર્પોરેટમાં કેરિયર બનાવવું હોય તો સ્ટેન્ડ ના લેજો. અને સ્ટેન્ડ લેશો તો કેરિયર ખત્તઅઅમ. આગળ મરજી તમારી.”

(કોર્પોરેટ કંપનીમાં કામ કરતા એ સર્વે પાલતું સામજિક પ્રાણીઓને અર્પણ…)

 

TMG (થોરાંમાં ઘન્નું) 

જસ્ટ થોડાં જ કલાકો પહેલાં ‘એપલ’ની બેકરીમાંથી નીકળેલા ફ્રેશ બેક સમાચાર.

કાંચને સિફતપૂર્વક વાળી શકાય એવી ટેકનોલોજીકલ શોધ કરવા બદલ ‘એપલ’ અંકલને આજે પેટન્ટ મળી ગયા છે. આ સમાચાર મને એટલા માટે ગમ્યા છે કે…હવે સ્વ. સ્ટિવદાદાની દરેક આઈ-ડિવાઈસમાં રહેલા ‘કાંચ’ નામના તત્વને બીજા હરીફો સાથે ‘આંચ’ નહિ આવવા દે.

એમની આવનારી અગત્યની સાવ હટકે શોધોમાં…. આઈ-પેડ્સનું ઇમ્પ્રુવમેન્ટ તો ખરું પણ સાથે આઈ-ટેલીવિઝન, આઈ-કાર અને બીજી અનેક સંતાયેલી ‘આઈ’ વસ્તુઓ આવનારા દિવસોમાં ‘આઈ’ જવાની છે. જેમાં એ લોકો આવા ફ્લેક્સિબલ કાંચનો ઉપયોગ……….નહિ કરે તો બીજે કરશે ક્યાં?

જેમનું મગજ હાલમાં આવી બાબતો તરફ ‘વળી’ રહ્યું હોય (તેવા ખાસ એન્જિનીયર્સ ભ’ઈલાઓને) નેટવર્ક-ઓટોમોબાઈલ્સ અને ઈલેક્ટ્રોનિક્સ ગેજેટ્સમાં અખૂટ તકો મળવાની છે…..લીખ લો કુછ નયા! આજ હી અપની નોટમેં ભીડું!

બે ની લડાઈમાં ત્રીજો આ રીતે… ફાવે છે?!?!?

એક જંગલમાં સિંહ અને હાથી વચ્ચે જબરદસ્ત ઝગડો થયો. 

સિંહ: “અલ્યા હાથી! તે મારો ખોરાક મારી ગુફામાંથી આવી પચાવી પાડ્યો, કેમ?“

હાથી: “અલ્યા એય સિંહડા..જા જા હવે…ખોરાકતો તે મારો પચાવી પાડ્યો….ને પણ ખુલ્લે આમ ને પાછો મારા પર શાહુકારી કરે છે?”….ને બંને વચ્ચે વાક્યુદ્ધ ચાલતું રહ્યું. જંગલના પ્રાણીઓને તો વગર તેડે તમાશો મળ્યો. સમજોને કે મનોરંજન.આ ઘટના થોડે દૂર એક ચિત્તો પણ જોઈ રહ્યો હતો ને..મનોમન હસી રહ્યો હતો. કેટલાંક જી-હજુરીયા પ્રાણીઓએ ચિત્તાને પૂછ્યું.- “ચિત્તા ભાઈ….આ તો ગંભીર બાબત છે….તમને આ ઝગડામાં હસવું કાં આવે?“

ચિત્તાભાઈ એ કશુંયે કહ્યા વિના માત્ર આંખનો પલકારો કર્યો ને થોડું વધુ ખંધુ હસી ધીમેથી ત્યાંથી સરકવા લાગ્યો.

….ને થોડાં જ સમયમાં ‘આજકા જંગલ’-ની સાઈટ પરથી દરેક પ્રાણીઓના મોબાઈલ પર એક નવા બ્રેકિંગ-ન્યુઝ ચમકી ગયા.

“જંગલમાં થયેલા સિંહ અને હાથીના યુદ્ધ પછી અચાનક ક્યાંકથી ચિત્તો આવી ચઢ્યો છે. અને હાથીના હાથમાંથી ‘બચેલો’ ખોરાક લઇ એ હવે સિંહની ગુફામાં ‘વધેલાં’ ખોરાક પર હૂમલો કરી રહ્યો છે.”

પ્રાણીઓ ચિત્તાનું ખંધુ હાસ્ય હવે સમજી રહ્યા છે. પણ કશુંયે કરી શકતા નથી…કેમ કે ચિત્તાની સ્પિડ છે ભાઈ, કોણ જોખમ ખેડે?

——————————————————————————-– હમણાં જ ‘વાસી’ થયેલા એપલ-સેમસંગના પેટન્ટ-ઝગડામાં ગૂગલની અચાનક તાજી આવી ગયેલી ‘ગૂગલી’ માટે આવીજ વાર્તા કહેવી પડે ને સાહેબો? થાય તો થોરામાં ઘન્નું સમજજો…નહિતર પ્લેનેટ એનિમલ ચેનલ હજુયે ચાલુ જ છે.